Diastema – co to jest, skąd się bierze i jak ją leczyć?

W stomatologii oraz ortodoncji wyróżnia się wiele różnych wad zgryzu. Niektóre z nich są wyłącznie problemem natury estetycznej, inne wręcz mogą powodować wiele komplikacji zdrowotnych. Ich leczenie bywa więc nieuniknione. Jak jest w przypadku diastemy? Co to jest, jak to leczyć i czy taka wada może być dziedziczna? Sprawdź!

Diastema – co to jest?

Diastema to przerwa między zębami występująca u niektórych ssaków. Fizjologicznie pojawia się np. u bobrów. Mówiąc jednak o ludziach, tym zwrotem określa się wyraźny odstęp między górnymi siekaczami przyśrodkowymi, czyli potocznie mówiąc “jedynkami”. 

U niektórych taka luka będzie bardzo delikatna, u innych zdecydowanie wyraźniejsza. Nie zawsze trzeba będzie ją leczyć, jednak o tym za chwilę. Warto najpierw dowiedzieć się, jakie są jej rodzaje oraz przyczyny.

Rodzaje diastemy ze względu na przyczynę

Najpierw skupimy się na rodzajach diastemy ze względu na przyczynę jej występowania. Wada ta może wynikać z:

• przerostu wędzidełka górnego lub jego niskiego bądź nieprawidłowego przyczepu – w takiej sytuacji mamy do czynienia z diastemą prawdziwą,
• braku siekaczy bocznych, zębów w małym rozmiarze lub nadliczbowego zęba w okolicach kości podniebiennej – takie schorzenia sprzyjają niekontrolowanemu rozsunięciu się uzębienia i powodują diastemę rzekomą,
• wymiany zębów na stałe w okresie od 7 do 9 roku życia – jest to diastema fizjologiczna.

Każda z tych przyczyn może powodować delikatną lub wyraźną lukę między “jedynkami”.

Rodzaje diastemy ze względu na ułożenie zębów

Warto również wiedzieć, że wyróżnia się także trzy podstawowe rodzaje diastemy, biorąc pod uwagę sposób ułożenia “jedynek”. Wtedy możemy zmagać się z diastemą:

• równoległą – gdy zęby są ustawione do siebie równolegle, a więc od góry oraz od dołu odstęp jest taki sam,
• zbieżną – gdy korzenie “jedynek” są od siebie oddalone, a krawędzie się ze sobą stykają,
• rozbieżną – gdy korzenie się dotykają, jednak krawędzie już nie. 

Każdy z tych rodzajów będzie leczony w nieco inny sposób.

Ludzie z diastemą – czy diastema jest dziedziczna?

Od lat część z nas zastanawia się, czy diastema jest dziedziczna. Przeprowadzono wiele badań z tego zakresu i okazuje się, że wadę tę można “przejąć” w genach po rodzicach czy krewnych. W DNA przekazywane są bowiem liczne geny odpowiedzialne za wygląd oraz ułożenie uzębienia. Jeśli więc rodzice mają diastemę, możliwe, że u ich dzieci również się pojawi.

Najczęściej dziedziczna diastema będzie spowodowana przez przerost wędzidełka lub zaburzone proporcje między siekaczami a wielkością kości szczęki. Przy pierwszej z przyczyn można zdecydować się na podcięcie wędzidełka. Wtedy istnieje mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia przerwy między “jedynkami”, łatwiejsze będą też zabiegi dentystyczne, nawet takie jak wybielanie zębów.

Diastema – leczenie. Kiedy będzie konieczne?

Leczenie diastemy nie zawsze będzie konieczne. Gdy przerwa nie przekracza 2 mm, uznaje się ją jedynie za problem natury estetycznej. Jeśli jednak jest większa, nazywa się ją już wadą zgryzu i jej leczenie będzie wskazane. 

Taka luka między zębami może bowiem powodować problemy z mówieniem, seplenienie przy wymawianiu zgłosek s, ś, z, ż, ć, a także problemy związane z chorobami przyzębia. 

Gdy nie ma wskazań do jej leczenia, należy wyjątkowo dbać o higienę jamy ustnej, a w szczególności przestrzeni między zębami, używając nici dentystycznej lub specjalnych szczoteczek.

Diastema – aparat jako forma leczenia

Diastemę można leczyć na wiele różnych sposobów. Dużo zależy oczywiście od jej rodzaju oraz wielkości przerwy między zębami. Jedną z najpopularniejszych metod jest założenie aparatu ortodontycznego. W przypadku diastemy prawdziwej należy jednak najpierw podciąć wędzidełko, a przy nadliczbowym uzębieniu – usunąć dodatkowe zęby. Do tego po zakończeniu leczenia konieczne jest noszenie aparatu retencyjnego.

Nieco łatwiejszym sposobem jest wypełnienie luki poprzez zastosowanie materiału kompozytowego na obydwie “jedynki” lub licówek. Wtedy przerwa znika od razu.